Ηλέκτρα (βιβλίο)

Ηλέκτρα – Jennifer Saint

Ένα μυθιστόρημα με τρεις γυναικείες φωνές στη σκιά του Τρωικού πολέμου.

Η Jennifer Saint μάς μεταφέρει στον κόσμο της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας μέσα από τις φωνές τριών εμβληματικών γυναικών: της Ηλέκτρας, της Κλυταιμνήστρας και της Κασσάνδρας. Καθεμία τους αφηγείται τη δική της ιστορία - πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον Τρωικό Πόλεμο. Μέσα από τις προσωπικές τους τραγωδίες και τις αποφάσεις που πήραν ή τους επιβλήθηκαν, βλέπουμε πώς οι ζωές τους διαπλέκονται με την Ιστορία και την τραγωδία των Ατρειδών.

Ηλέκτρα

Για την Ηλέκτρα, η απουσία της μητρικής στοργής από την Κλυταιμνήστρα αφήνει ένα τεράστιο κενό. Ο πατέρας της, ο βασιλιάς Αγαμέμνονας, είναι το μόνο πρόσωπο στο οποίο εναποθέτει τις ελπίδες της. Όσο όμως εκείνος πολεμά στην Τροία, η Ηλέκτρα βλέπει τη μητέρα της να παραδίδεται στον Αίγισθο και να εγκαταλείπει τον ρόλο της συζύγου και μητέρας. Το μίσος της φουντώνει, και η επιστροφή του πατέρα της δεν φέρνει λύτρωση, αλλά μια νέα τραγωδία: τη δολοφονία του. Η αποστολή της γίνεται τότε ξεκάθαρη - εκδίκηση μέσω του αδελφού της Ορέστη.

Κλυταιμνήστρα

Η Κλυταιμνήστρα δεν είναι η κλασική "άπιστη βασίλισσα". Είναι μια μητέρα πληγωμένη από τη θυσία της κόρης της, Ιφιγένειας. Από εκείνο το σημείο και μετά, η εκδίκηση γίνεται η κινητήριος δύναμή της. Ο Αίγισθος είναι απλώς το μέσο, όχι ο σκοπός. Η σχέση τους βασίζεται αποκλειστικά στο κοινό τους μίσος για τον Αγαμέμνονα. Ωστόσο, καθώς η ίδια απορροφάται από τη δίψα της για δικαιοσύνη ή τιμωρία, δεν συνειδητοποιεί ότι τα παιδιά της απομακρύνονται - και τελικά, στρέφονται εναντίον της.

Κασσάνδρα

Η φωνή της Κασσάνδρας ήταν ίσως η πιο αναπάντεχα ενδιαφέρουσα. Ιέρεια του Απόλλωνα, προικισμένη με το χάρισμα της προφητείας αλλά καταραμένη να μην την πιστεύει κανείς. Παγιδεύεται σε έναν ρόλο που δεν διάλεξε, βλέποντας την καταστροφή να έρχεται χωρίς να μπορεί να την αποτρέψει. Αν την άκουγαν, ίσως ο Πάρης να μην επέστρεφε ποτέ στην Τροία και ο Δούρειος Ίππος να μην περνούσε τα τείχη της. Η Κασσάνδρα, ευσεβής, τραγική, αλλά και δυναμική, δίνει στη μυθολογία μια φωνή που σπάνια ακούμε.

Η Saint επιλέγει να αφηγηθεί τον Τρωικό Πόλεμο από τη σκοπιά των γυναικών - ένα μοτίβο που έχουμε δει και σε άλλα έργα του είδους. Παρόλο που ο τίτλος του βιβλίου είναι Ηλέκτρα, εντύπωσή μου είναι ότι ο χαρακτήρας της παραμένει κάπως αδύναμος, και παραγκωνίζεται απέναντι στις άλλες δύο. Δεν εξελίσσεται όσο θα περίμενα, και η αφοσίωσή της στον πατέρα της καταλήγει να επαναλαμβάνεται χωρίς μεγαλύτερο βάθος.

Αντίθετα, η Κλυταιμνήστρα παρουσιάζεται ως μια πολυδιάστατη, δυναμική γυναίκα. Πρόσφατα διάβασα και το Κλυταιμνήστρα της Costanza Casati και ενθουσιάστηκα – ίσως γι’ αυτό να περίμενα περισσότερα και εδώ. Ωστόσο, η μεγαλύτερη έκπληξη για μένα ήταν η Κασσάνδρα. Μυστηριακή, αδικημένη αλλά ισχυρή, φωτίζει πλευρές της μυθολογίας που μέχρι τώρα μου ήταν αόρατες.

Αγαπώ την ελληνική μυθολογία και συχνά διαβάζω μυθιστορήματα που την επαναπροσεγγίζουν από νέες οπτικές. Η Ηλέκτρα της Jennifer Saint, όμως, με κούρασε σε σημεία. Ενώ η πρόθεση της συγγραφέως είναι σαφής και ενδιαφέρουσα, η εκτέλεση δεν με ικανοποίησε πλήρως. Παρ’ όλα αυτά, αν κάποιος θέλει να διαβάσει μια νέα εκδοχή των μύθων των Ατρειδών μέσα από γυναικείες φωνές, ίσως να βρει κάτι που θα τον αγγίξει - ειδικά στις ιστορίες της Κλυταιμνήστρας και της Κασσάνδρας.

Η Ηλέκτρα της Jennifer Saint κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάκτος.