Τετάρτη 17 Μαΐου 2023

Η γιατρίνα (βιβλίο)


Η γιατρίναΠασχαλία Τραυλού

Περίληψη από το οπισθόφυλλο:

«Διαβολοθήλυκο» αποκαλούσε ο παπάς του Ναγκιρέβ τη Σουζάνα Φαζέκας. Οι γυναίκες, όμως, του χωριού τη θεωρούσαν φύλακα-άγγελό τους, όχι μόνο επειδή πρόσφερε τις υπηρεσίες της ως μαμή και πρακτική γιατρός, αλλά επειδή τις γλίτωσε από το αμείλικτο πεπρωμένο τους σε μια κοινωνία όπου δεν είχαν το δικαίωμα να διαλέγουν τους συντρόφους τους οι ίδιες.

Γιατί η Σουζάνα έραβε φουστάνια, μαντάριζε σκισμένα φρύδια και γόνατα και ξήλωνε προκαταλήψεις κι ενδοιασμούς. Θεωρώντας υποχρέωσή της ό,τι για τους κοινούς θνητούς είναι έγκλημα και αμαρτία, ανέλαβε δράση σ’ αυτή τη γωνιά της Αυστροουγγαρίας από το 1911 έως το 1919. Κι έγινε με τα γιατροσόφια και τα φαρμάκια της η «θεά» του Ναγκιρέβ, τιμωρός και εκδικητής, παρατρεχάμενη της θείας δίκης.

Μόνο όταν θα γνωρίσει τον Έλληνα γιατρό Στράτο Κεκέρογλου συμφιλιώνεται με το τραύμα που κουβαλά από παιδί και τολμά να κοιτάξει στον καθρέφτη της ψυχής της την αλήθεια.

Ένα βιβλίο που αποδεικνύει πόσο εύθραυστες είναι οι ισορροπίες ανάμεσα στην αγάπη και το μίσος, στην αθωότητα και την ενοχή, στην απελπισία και την παράνοια, όταν οι μύχιες πληγές αδυνατούν να επουλωθούν.

Βασισμένο σε αληθινά γεγονότα που φαντάζουν πιο ευρηματικά απ’ τη φαντασία.

Κανείς δεν θα μάθαινε την πραγματική της ταυτότητα. Όχι, αυτό δεν θα το επέτρεπε σε κανέναν. Είχε αρκετά χρήματα μαζί της, τάχα γόνος μίας καλής οικογένειας. Ατυχήσασα! Το μαχαίρι που φαινόταν από το μποτάκι της θα απέτρεπε στον καροτσέρη να της επιτεθεί, το ίδιο και οι περιγραφές της για τον τρόπο που έσκιζε την σάρκα των ζώων και έβγαζε το τομάρι τους.

Στη νέα της πατρίδα, επινόησε ένα νέο όνομα και με την ιδιότητα της μαίας, πρακτικής γιατρού για τους πολλούς, θα έκανε μια καινούρια αρχή. Τί και αν ο παπάς έστησε μια άτυπη έχθρα μεταξύ τους, τί και αν βοηθούσε τα κορίτσια από το πορνείο της περιοχής, η νεοφερμένη Αντζέλικα Κλεμέντ με το όνομα, τούς έγινε απαραίτητη.

Το μόνο που έπρεπε να κάνει ήταν να προσαρμοστεί! Ωστόσο, οι άγραφοι κανόνες του Ναγκιρέβ ήταν αρκετά «σφιχτοί» έως και απάνθρωποι. Δούλες οι γυναίκες, αναγκασμένες, μαζί με την έμμηνο ρύση, να φορτωθούν και από ένα σύζυγο. Ούτε λόγος για αγάπη, ούτε λόγος για ισότιμη συμπεριφορά. Ο σύζυγος θα μπορούσε να είναι οποιασδήποτε ηλικίας, με παιδιά ή χωρίς, μέθυσος, βίαιος και ό,τι άλλο ήθελε. Όσο το τομάρι -να μου επιτραπεί η έκφραση- της γυναίκας άντεχε, θα έπρεπε να τον υποστεί.  Η Αντζέλικα, για αυτή την συνθήκη, παρουσιάστηκε ως χήρα που τιμούσε ακόμα τον εκλιπόντα.

Όλα άλλαξαν μετά τον πρώτο φόνο. Ως ο πρώτος και ως ο μοναδικός ίσως και να είχε μικρό ρίσκο. Όταν όμως αυτοί πολλαπλασιάστηκαν -ελέω πολέμου και ειδικών συνθηκών- και ξέφυγαν από τα χέρια και την επιρροή της, η Σουζάνα ευχήθηκε να μπορούσε να εξαφανιστεί, να είναι μία άλλη και να κάνει μία καινούρια αρχή. Η συνάντησή της με τον Έλληνα γιατρό θα αλλάξει την κοσμοθεωρία της, όχι όμως και την μοίρα της.

Τί έχουμε λοιπόν εδώ;

Συνηθίζω, επί το πλείστον, από καθαρό ένστικτο να επιλέγω τα περισσότερα βιβλία μου από τον τίτλο και το εξώφυλλο. Έπειτα διαβάζω την περιγραφή και ύστερα τις περισσότερες φορές δεν την θυμάμαι. Έτσι επέλεξα και την «Γιατρίνα» από μία συγγραφέα που είχα ακουστά αλλά δεν γνώριζα και αποφάσισα το δίχως άλλο να διαβάσω το έργο της αυτό. Για ακόμα μία φορά δεν έπεσα έξω. Έχω παραπλανηθεί πολλές φορές από προτάσεις τρίτων ή από -εκ του προοιμίου- best seller. Από ένστικτο δεν έχασα ποτέ! Ας ξεκινήσω έτσι, λοιπόν.

Τί φανταστικό βιβλίο, τι ενδιαφέρουσα πλοκή, τι άρτια γραφή.

Όπως έμαθα μετά την ολοκλήρωσή του η ιστορία της Φαζέκας ήταν αληθινή. Σύμφωνα με την Βικιπαίδεια, η ιστορία αυτή διαδόθηκε ως «Οι Άγγελοι του Ναγκίρεβ». Ήταν στο χωριό Ναγκίρεβ της Ουγγαρίας, όπου μια ομάδα γυναικών, μεταξύ 1914 και το 1929, δολοφόνησαν με δηλητήριο περίπου 300 ανθρώπους. Η ομάδα είχε προμηθευτεί αρσενικό και υπό την καθοδήγηση κυρίως της "σοφής γυναίκας" - όπως την έλεγαν - Σουσάννα Φαζέκας, σύζυγο του Τζούλιους Φαζέκας, δηλητηρίαζαν τα θύματα τους. Η ιστορία τους έχει γίνει υπόθεση μελέτης, όπως για παράδειγμα στο ντοκιμαντέρ The Angelmakers (2015) και στην ταινία Hukkle (2002).

Πέρα από την ανάδειξη της ιστορίας, η οποία σαφώς και επιτυγχάνεται, η συγγραφέας θίγει θέματα ηθικής, θρησκείας, ανθρώπινης αξιοπρέπειας, δικαιοσύνης και άλλων και αυτό είναι το σπουδαίο σε τέτοιες περιπτώσεις. Παίρνεις μια ιστορία και αναλύοντάς την, αρχίζεις να την βλέπεις από την πλευρά όλων των ηρώων. Δεν γνωρίζω αν η συγγραφέας αποτύπωσε και αληθινές λεπτομέρειες στο έργο της. Ξέρω όμως ότι το έκανε πολύ καλά και μας χάρισε μια άρτια ιστορία με τεράστιο ενδιαφέρον.

Λίγα λόγια για την συγγραφέα:

Η Πασχαλία Τραυλού σπούδασε Κλασική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε ζητήματα φύλου, ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Άλλα έργα της: Με μπαλαντέρ τη μοναξιά, Η ματζίκα της αγάπης, Κλειδωμένο συρτάρι, Φτερά από μετάξι, Έστω μια φορά, Η γυναίκα του φάρου, Οι εραστές της γραφής, Γυάλινος χρόνος, τα οποία κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Από τις εκδόσεις Διόπτρα κυκλοφορούν τα βιβλία της Φιλί στα μάτια, Το άγαλμα στη σοφίτα, μια πλήρως αναθεωρημένη έκδοση του μυθιστορήματος Τα ρόδα της σιωπής, η τριλογία «Η ελεγεία της στάχτης» (Θεοί από στάχτη, Άνθρωποι από στάχτη και Άγγελοι από στάχτη), H γιατρίνα, Σαντέ και λικέρ τριαντάφυλλο, Η Μήδεια δεν χόρεψε ποτέ και Η ιέρεια με το τατουάζ.

Η Γιατρίνα κυκλοφορεί στην χώρα μας από τις εκδόσεις Διόπτρα!