Δέσποινα (βιβλίο)

Δέσποινα – Αύγουστος Κορτώ

 

Περίληψη από το οπισθόφυλλο:

Κι αν η Παναγία ήταν Ελληνίδα μάνα;

Η Δέσποινα έχασε τον γιο της –τριάντα τριών χρονώ παλικάρι, από μιαν αποκοτιά, μια φτυσιά στα μούτρα της Χούντας– κι έχει γυρίσει την πλάτη στον θρύλο που ξεπήδησε απ’ τον χαμό του: τι να την κάνει τη λατρεία του κόσμου, τους οπαδούς και τους πιστούς, όταν το παιδί της είναι μες στο χώμα;

Κι έτσι επιστρέφει με τον νου στο μόνο καταφύγιο –στο παρελθόν– και ξαναζεί τα πάθη και τα λάθη της: το ακριτικό χωριό και τους γέρους γονείς της, το μωρό στα σπλάχνα της, με τον ανομολόγητο πατέρα, τον ξενιτεμό στην Αθήνα, στο αρχοντικό της Δεξαμενής. Από ψυχοκόρη αφέντρα και κυρά, γυναίκα του καλόκαρδου Σήφη, σύντροφος και στήριγμα στα μαύρα χρόνια της κατεχόμενης Κρήτης – μα πάνω απ’ όλα, μάνα του Χρήστου.

Αλλά όση αγάπη κι αν του έδινε, ο μοναχογιός της ήταν μια ζωή ατίθασος, άπιαστος σαν αγρίμι, άφοβος στον κίνδυνο κι αψήφιστα δοσμένος στη φιλία και στον έρωτα, λες και μπορούσε να πατήσει χάμω ως και τον θάνατο. Κι έτσι παρασύρθηκε, απ’ τον φανατισμό της κουστωδίας του και τα μάτια της Μάγδας, κι έφαγε το κεφάλι του.

Μα όλα αυτά τα χρόνια, τα μερόνυχτα της αγωνίας και της πίκρας, η Δέσποινα είχε μια κρυφή παρέα, ορατή μόνο στα μάτια της ψυχής της: την κόρη που δεν απόχτησε, την κόρη που θα μεγάλωνε στο πλευρό της και θα γινόταν απάγκιο κι αποκούμπι της. Μήπως κι η ίδια η Παναγιά δεν θα ’θελε ένα κοριτσάκι, για να γλυκαίνει η αντάρα που την πότιζε ο κανακάρης της, για να αλαφραίνει ο πόνος του φευγιού του;

Ώσπου μια μέρα, ένας χαμένος φίλος του Χρήστου –ο Γιαννάκης, αφοσιωμένος σαν μαθητής και γλυκός σαν παραγιός– έρχεται να ταράξει τη μοναξιά της Δέσποινας με τις αποκαλύψεις του, με την αλήθεια που λουφάζει στην πιο απίθανη κρυψώνα.

Μια ιστορία γι’ αυτό που ζήλεψε ακόμα κι ο Θεός, την αγάπη της μάνας.

Η περίληψη είναι αρκετά εκτενής και τα λέει όλα χωρίς παρόλα αυτά να σου αφήνει την πόρτα τόσο ανοιχτή που να χάνεις το ενδιαφέρον σου προκειμένου να διαβάσεις τις μόλις 225 σελίδες του έργου του Κορτώ.

Όπως ο ίδιος είπε στη διαδικτυακή παρουσίαση του βιβλίου του σε συνεργασία με τα Public, τα βιβλία του είναι σαν να βγαίνουν από καλούπι (το τελευταίο σχόλιο είναι δικό μου, δε θυμάμαι ακριβώς πώς το είπε αλλά αυτό εννοούσε) καθώς δύσκολα ξεπερνούν τις 250 σελίδες. Και αυτό δεν είναι κακό. Καθόλου κακό για την ακρίβεια, από τη στιγμή που μπορεί χωρίς να φλυαρεί να αποδίδει ολοκληρωμένες ιστορίες. Πάνω στο τελευταίο θα προσθέσω παρακάτω ένα ακόμη σχόλιό μου, όμως ας μη ξεφεύγουμε..

Τί έχουμε λοιπόν εδώ;

Ο Κορτώ, που κατά την προσωπική μου άποψη, καθόλου δεν εμπαίζει τα θεία. Αν είσαι καλοπροαίρετος αυτό θα το καταλάβεις - Μόνο όποιος ψάχνεται βρίσκει θεωρίες συνωμοσίας παντού – κρατά ιστορικά και μόνο την ιστορία του Ιού του Θεού και πάνω σε αυτή πλάθει μια σύγχρονη άλλη ιστορία.

Με δυο λόγια, η Δέσποινα – εκεί που αντιλαμβάνεσαι παραπέμπει, δε θα σε βγάλει κανείς τρελό – μένει έγκυος και κυοφορεί ένα αγοράκι. Είναι ανύπαντρη και αυτό αποτελεί ευθύς εξαρχής πρόβλημα. Καταλήγει στην Αθήνα. Δουλεύει σε ένα σπίτι ως ψυχοκόρη και η ζωή τα φέρνει έτσι που γίνεται κυρία του σπιτιού. Το όνομα του συζύγου της, Σήφης, Ιωσήφ δηλαδή και εκείνο του γιού της, Χρήστος. Ο Χρήστος είναι ένα υπέροχο παιδί αλλά πολύ ανήσυχο και όπου βλέπει την αδικία την κυνηγά, δεν την ανέχεται. Έτσι βάζει σε κίνδυνο συχνά τη ζωή του. Οι παρέες του επιρρεπείς και ασταθείς: ο Πέτρος, η Γιάννης, ο Ματθαίος και η Μάγδα.

Όπως καταλαβαίνεις ζώντας τα χρόνια της Χούντας, ο Χρήστος, με αυτό το χαρακτήρα δεν μπορεί να κάτσει αμέτοχος. Δεν μπορεί να υπομείνει το δικτάτορα. Ο Χρήστος θα θανατωθεί και οι φίλοι του θα τον «προδώσουν» φοβισμένοι μήπως έχουν τη δική του μοίρα. Τα μετέπειτα χρόνια θα ανακηρυχθεί σε ήρωα και θα τιμηθεί για το έργο του. Τί σημασία θα έχει όμως για τη Δέσποινα που έχασε ό,τι πολυτιμότερο είχε και ζει πια μόνη και αγανακτισμένη μέσα στο πετσί της χωρίς να έχει συντροφιά και μία κόρη που τόσο λαχταρούσε και την οποία μόνο με τη φαντασία της κρατούσε ζωντανή.

Το τέλος θα έρθει να δώσει ελπίδα. Ελπίδα για τη Δέσποινα, για να έχει κάτι να περιμένει, όπως η ανάσταση του Θεανθρώπου έδωσε σε όλους μια ελπίδα για να συνεχίσουμε.

Ο Κορτώ πιάνει με προσοχή και σεβασμό θα έλεγα ένα πολύ λεπτό θέμα που από όπου και αν το ακουμπήσεις μπορείς να γίνεις αντικείμενο κριτικής. Ούτε εγώ και ίσως ούτε πολλοί από εσάς δεν έχουμε μελετήσει βιβλία της εκκλησίας – όποια βιβλία της εκκλησίας – αντίθετα με εκείνον που το έχει κάνει. Δεν το λέω για να τον απενοχοποιήσω αλλά ως ένας άνθρωπος που είναι γνωστό – ποτέ δεν το έκρυψε πως αντιμετωπίζει τη χρόνια κατάθλιψη – χρειάστηκε να καταφύγει κάποτε στη ανάγνωση τέτοιων κειμένων για να βοηθηθεί ψυχικά. Επομένως δεν ασχολήθηκε με αυτό το θέμα ελαφρά την καρδία.

Παρόλα αυτά και ενώ έχω γίνει αναγνώστριά του τα τελευταία χρόνια επειδή αγαπώ τον τρόπο που γράφει, θα έλεγα πως η ιστορία με την οποία καταπιάστηκε έχει τόσο βάθος και έκταση που θα μπορούσε να την εκμεταλλευτεί κι άλλο.

Η Δέσποινα κυκλοφορεί στην χώρα μας από τις εκδόσεις Πατάκη.