Τα τάπερ της Αλίκης (βιβλίο)

Τα τάπερ της Αλίκης – Έλενα Ακρίτα

Υπόθεση από το οπισθόφυλλο:

Τρεις γενιές γυναικών ζουν, ονειρεύονται και διεκδικούν: Η Κοραλία, είκοσι χρόνια καθαρίστρια στη ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜ. Η κόρη της Ελένη, πωλήτρια στο ΜΙΝΙΟΝ, που κάνει κι επιδείξεις τάπερ σε σπίτια κυριών. Και το «εξώγαμο» κοριτσάκι της, η Αλικούλα, που πήρε το όνομα της νονάς της Αλίκης Βουγιουκλάκη. Η μικρή μέσα στα πολύχρωμα τάπερ της μαμάς κρύβει παιχνίδια, πασχαλίτσες για τα μαλλιά, στρασάκια, Μπάρμπι, επιθυμίες, ελπίδες κι όνειρα.

Όταν η Αλίκη μεγαλώνει, κλείνει ερμητικά μέσα στα τάπερ όλα όσα αισθάνεται. Αγάπη, οργή, πόνο, έρωτα, γέλιο και κλάμα. Μέχρι που η ζωή της θα απαιτήσει να ανοίξει τα αεροστεγή καπάκια και ν’ αφήσει τα συναισθήματά της ελεύθερα.

Τα τάπερ της Αλίκης είναι ένα γκράφιτι στους τοίχους των πολυκατοικιών της Κυψέλης, των μπορντέλων της Φυλής, των θεατρικών σκηνών, των παλιών καταστημάτων και των ρετιρέ με τις στρωμένες τσόχες για κουμκάν. Είναι όσα ζήσαμε κι αγαπήσαμε σε μια Αθήνα που δεν μένει πια εδώ.

Η Κοραλία ποτέ δεν θα ανεχόταν μια ζωή που δεν θα ήταν στο νούμερό της. Δεν την ενδιέφερε πόσες δυσκολίες θα συναντούσε. Ήξερε πως θα ήταν πολλές. Αυτό που την ένοιαζε ήταν να πατήσει γερά στα πόδια της για να μεγαλώσει την μονάκριβη κόρη της, την Ελένη, και το κατάφερε.

Οι άνθρωποι που συνάντησε στο διάβα της, άνθρωποι της Φίνος Φίλμ, της φέρθηκαν σαν πραγματική οικογένεια. Φρόντισαν να εξασφαλίσει τον επιούσιο και στη συνέχεια να γίνει αποδέκτης κειμηλίων του ελληνικού κινηματογράφου για να στολίσει το φτωχικό της σπίτι στη Κυψέλη.

Η Ελένη δεν της έμοιαζε. Ερωτεύτηκε τον λάθος άνθρωπο – έχοντας αντίθετα από την Κοραλία την δυνατότητα της επιλογής – και έφερε στη ζωή ένα παιδί για το οποίο ο πραγματικός πατέρας του θα ήταν απών. Η Ελένη, θες η έλλειψη του δικού της πατέρα – θες η ροπή της να στηρίζεται σε δεκανίκια – δεν μπόρεσε να έχει τον έλεγχο της ζωής της. Ακόμη και όταν στην πορεία γνώρισε με τον πλέον παράδοξο τρόπο τον σύζυγό της, εξακολουθούσε να έχει ασταθή συμπεριφορά και να είναι συναισθηματικά επιρρεπής.

Η μικρή Αλίκη με την σειρά της, αν και μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον το οποίο χαρακτηριζόταν από ένα σχετικά ισορροπημένο οικογενειακό πρότυπο, ακολούθησε το μοτίβο της ζωής της μάνας και της γιαγιά της. Παρά τις προσλαμβάνουσες που αποκόμισε ολίσθησε σε ένα δικό της, ξεχωριστό από εκείνες, σκοτεινό πεπρωμένο.

Οι τρεις γυναίκες μοιάζουν πέρα από το βιολογικό κομμάτι να είναι η μία εξέλιξη της άλλης. Κάθε επόμενη γενιά έχοντας να αντιμετωπίσει άλλες κοινωνικές και οικογενειακές καταστάσεις φέρεται με ένα τρόπο μιμητικό μεν, προς τις προηγούμενες με χειρότερη δε, κατάληξη. Σαν η Ελένη να κουβαλά το φορτίο της  Κοραλίας και να καταλήγει να φέρεται με μεγαλύτερη «επιπολαιότητα» στη ζωή της. Και ύστερα η Αλίκη έχοντας το φορτίο και των δυο να κάνει ένα ακόμη βήμα πιο κάτω ως προς την αξιολόγηση των επιλογών της.

Αν μη τι άλλο.. στο έργο αυτό βλέπουμε ένα κομμάτι από την προσωπική ζωή της Αλίκης Βουγιουκλάκη που δεν έχει να κάνει με πράγματα που δεν ξέρουμε αλλά κυρίως στιγμές που επισημαίνονται ως προς τον δημόσιο βίο της, όταν αυτός καταγραφόταν από τις εφημερίδες και τα περιοδικά της εποχής.

Ακόμη, υπάρχει ένα πολιτικοποιημένο κομμάτι στην αφήγηση με ακριβή και αληθή στοιχεία που παρατίθενται και το οποίο είναι μάλλον το αναμενόμενο αναφορικά με την ταυτότητα της συγγραφέως. Αυτό που ουσιαστικά θέλω να πω, είναι ότι γνωρίζοντας τις επαγγελματικές ιδιότητες της Έλενας Ακρίτα, είναι λογικό να εντάσσει στο κείμενο της, από την σκοπιά του δημοσιογράφου, πολιτικές αναφορές της εποχής με την οποία καταπιάνεται.

Στα θετικά του κειμένου θα επισήμαινα ότι η δημιουργός κρατά το ενδιαφέρον του αναγνώστη, χρησιμοποιεί απλοϊκά το λόγο και κάνει κάτι αρκετά ιδιαίτερο – δεν ξέρω αν αυτό που ένιωσα οφείλεται στο γεγονός ότι την παρακολουθώ στενά από τα social media – αλλά είναι σαν να είναι εκεί και να σου λέει τι συμβαίνει. Έπιασα τον εαυτό μου να φαντάζεται πως βρίσκεται σε ένα «κήπο», ας πούμε, μαζί της και μου να μου αφηγείται η ίδια την ιστορία. Με κάποιο τρόπο υπάρχει εκεί. Την βλέπεις. Την ακούς.

Ακριβώς τα παραπάνω από μια δεύτερη σκοπιά θα μπορούσα να τα εντάξω και στις αδυναμίες. Το κείμενο κρατά το ενδιαφέρον.. αλλά η πλοκή για να φτάσει από το ένα σημείο στο άλλο σε κάποια σημεία "βαραίνει". Ο απλοϊκός λόγος αν και τόσο ευχάριστος  … χαρακτηρίζεται από ένα λεξιλόγιο που μερικές φορές παραπαίει παραπάνω από το αναγκαίο. Το ότι είναι εκεί (ως αφηγήτρια) είναι καλό μόνο αν δεν σε ενοχλεί. Δύσκολα βουτάς μόνος σου σε αυτή την ιστορία. Σε κρατά από το χέρι και σου δείχνει τι συμβαίνει.

Στο τέλος τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα. Η Ακρίτα ήθελε να γρατζουνίσει συνειδήσεις που εξακολουθούν να κρύβουν κάτω από το χαλί ότι δεν θέλουν να αγγίξουν ή ήθελε απλά να δημιουργήσει ένα χρονογράφημα των δεκαετιών ’80 – ’00; Ελπίζω να επιδίωξε και τα δύο.

Το βιβλίο «Τα τάπερ της Αλίκης» κυκλοφορούν στην χώρα μας από τις εκδόσεις «Διόπτρα».